قرارداد کار آزمایشی چیست ؟ | قانون در مورد قرارداد آزمایشی چه می‌گوید ؟
آیا به عنوان یک فرد جویای کار، تا به حال قرارداد کار آزمایشی به شما پیشنهاد شده است ؟ یا به عنوان کارفرما پیشنهاد چنین قراردادی را به کسی داده‌اید؟
شاید این عبارت را تا به حال شنیده باشید، ولی ممکن است سوألاتی راجع به آن برایتان پیش آمده باشد :
- مدت زمان قرارداد کار آزمایشی چقدر است؟
- آیا قرارداد آزمایشی با قرارداد کار موقت تفاوت دارد ؟
- آیا پس از پایان مدت دوره آزمایشی، کارفرما ملزم به عقد قرارداد و ادامه همکاری با کارگر است؟
- حقوق و مزایای این قرارداد به چه صورتی است؟
- و بسیاری سوألات دیگر .
اگر می‌خواهید راجع به قرارداد کار آزمایشی و شرایط آن بیشتر بدانید، تا انتها با من همراه باشید.
قرارداد کار آزمایشی به چه قراردای گفته می‌شود؟
بعضی از کارفرمایان در ابتدای شروع کار به افرادی جویای کار (درخواست کننده تصدی یک شغل) پیشنهاد می‌دهند، مدتی را به صورت آزمایشی در جایگاه شغلی مورد نظر مشغول به کار شوند تا پس از طی این مدت، نسبت به امکان ادامه‌ی همکاری با آن‌ها تصمیم‌گیری شود.
طبق این قرارداد که بین کارفرما یا نماینده وی و کارگر منعقد می‌شود، طرفین توافق می‌کنند که مدتی را برای شناسایی هم و بررسی شرایط کار به صورت آزمایشی با هم همکاری داشته باشند.
طی این مدت آزمایشی، کارفرما می‌تواند از توانایی‌ها و شایستگی‌های کارگر برای تصدی شغل مورد نظر اطمینان حاصل کند. از طرف دیگر کارگر یا کارمند نیز با شرایط کار مورد نظر آشنایی پیدا می‌کند. پایان دوره آزمایشی ممکن است به قرارداد بلند مدت منجر شود و یا قرارداری ثبت نشود.
قانون کار می‌گوید که قرارداد کار آزمایشی را می‌توان به دو صورت منعقد کرد:
- قرارداد کار آزمایشی مستقل
- قرارداد آزمایشی بخشی از قرارداد کار
در قرارداد آزمایشی مستقل، در شروع همکاری مدتی به عنوان کار آزمایشی مشخص می‌شود. پس از پایان دوره، طرفین می‌توانند در باره عقد قرارداد اصلی کار به توافق برسند.
اما در نوع دوم، در قرارداد اصلی مدتی نیز به عنوان یک دوره آزمایشی در نظر گرفته می‌شود.
از لحاظ قانونی ، شرایط هر دو قرارداد یکسان است و شاید تنها تفاوت آن‌ها، اطمینان خاطر، امنیت شغلی و آسایش فکری فرد شاغل در نوع دوم قرارداد است که قطعاً‌بر نحوه عملکرد او نیز تأثیر خواهد گذاشت.
شرایط قانونی بودن قرارداد کار آزمایشی
1
قانون کار برای تعیین مدت زمان دوره کار آزمایشی، محدودیت‌هایی در نظر گرفته است. حداکثر مدت قرارداد آزمایشی یا دوره آزمایشی تعیین شده در قرارداد کار برای کارگر ساده، یک ماه است. در مورد کارگران ماهر و مهارت‌های خاص، حداکثر دوره آزمایشی به مدت سه ماه تعیین شده است. عقد قرارداد کار آزمایشی بیش از سه ماه قانونی نیست و در ضمن نمی‌توان این دوره آزمایشی را با همان شرایط تمدید کرد.
2
مانند دیگر قراردادها، قرارداد کار آزمایشی نیز زمانی معتبر خواهد بود که با توافق کارفرما و کارگر صورت پذیرد. در واقع یکی از شروط اصلی صحت و اعتبار این قرارداد، امضای آن توسط طرفین است.
3
تمامی قراردادهای کاری از جمله قرارداد آزمایشی، باید در شروع اشتغال کارگر منعقد شود و کارفرما حق ندارد مدتی فرد را بدون قرارداد به کار واداشته و پس از گذشت مدتی، قرارداد کار آزمایشی را پیشنهاد دهد.
شرایط فسخ قرارداد آزمایشی
همانطور که بیان شد؛ دوره آزمایشی قرارداد کار برای سنجش توانایی‌های متقاضی کار، وفق پذیری با محیط کار و سنجش شرایط کاری دو طرف می‌باشد. در طول مدت قرارداد کار آزمایشی هر یک از دو طرف (کارفرما و کارگر) می‌توانند آن را فسخ کنند.
در صورتی که کارفرما به هر دلیلی تصمیم به فسخ قرارداد آزمایشی بگیرد، باید حقوق تمام مدت قرارداد را به طرف مقابل پرداخت نماید. به طور مثال اگر مدت قرارداد آزمایشی سه ماه باشد و کارفرما در پایان ماه اول قرارداد را فسخ کند، موظف به پرداخت حقوق سه ماه به کارگر می‌باشد.
این تبصره قانونی باعث می‌شود، کارفرما بدون دلیل موجه اقدام به اخراج کارگر نکند. بنابراین کارگر با یک آرامش خاطر و تمرکز بیشتر به انجام وظایف محوله می‌پردازد. چه بسا با پایان دوره آزمایشی و با شکوفا شدن و بروز استعدادهای کارگر، کارفرما تصمیم به عقد قرارداد دائم با وی بگیرد.
اگر کارگر پس از مدتی از شروع دوره آزمایشی،به این نتیجه برسد که توانایی انجام وظایف محوله را ندارد و یا از شرایط کاری خود راضی نباشد،می‌تواند تقاضای فسخ قرارداد بدهد.
اگر کارگر خواهان فسخ قرارد در مدت دوره آزمایشی باشد، تنها مستحق دریافت حقوق مدت زمانی است که در محل کار اشتغال داشته است.
بیمه و سایر مزایا در قرارداد آزمایشی
در مورد حق بیمه کارکنان، هیچ تفاوتی بین قرارداد کار آزمایشی، با سایر قراردادها نیست و کارفرما نمی‌تواند به بهانه‌ی آزمایشی بودن، کارگر یا کارمند خود را بیمه نکند. بلکه باید از اولین روز اشتغال به کار، فرد شاغل را بیمه نماید.
امّا در مورد مزایای دیگر مانند عیدی و سنوات، اگر مدت آزمایشی قرارداد منجر به عقد قرارداد دائمی یا موقت شود، از مزایای قانونی مندرج در قانون کار بهره‌مند خواهد شد، در غیر این‌صورت مزایایی به وی تعلق نمی‌گیرد.
جمع‌بندی
قرارداد آزمایشی برای شناخت کارفرما و کارگر از یکدیگر منعقد می‌شود. این قرارداد برای افراد جویای کار فرصتی را فراهم می‌کند که ضمن آشنایی با شرایط کاری موجود، توانایی‌ها و شایستگی‌های خود را به نمایش بگذارند. کارفرمایان نیز می‌توانند با آگاهی از توانایی و تخصص کارگران جدید، تصمیم درستی جهت ادامه همکاری با متقاضی کار بگیرند.
در مدت دوره آزمایشی، کارگر موظف به انجام وظایف و مسئولیت‌های محوله است. کارفرما نیز موظف است حقوق و دستمزد کارگر را بر اساس ساعات کاری و حضور غیاب او پرداخت نماید.
تعهدات کارفرما در مدت قرارداد آزمایشی کمتر است. اما کارفرما نمی‌تواند برای شانه خالی کردن از تعهدات خود نسبت به کارگر، مدت زمان دوره آزمایشی را تمدید کند.
