قوانین مربوط به مرخصی زایمان
مرخصی زایمان بابت وضع حمل و زایمان به کارگران و کارمندان زن تعلق می گیرد. مدت استفاده از مرخصی زایمان برای زنان باردار، 6 ماه بوده اما بعد از تصویب "قانون تنظیم جمعیت خانواده" در سال 1392، مدت مرخصی زایمان به 9 ماه افزایش یافته است. با این حال بعلت عدم تأمین کامل بودجه مورد نیاز، تنها برخی شرکتهای دولتی نسبت به اجرای این قانون اقدام کرده اند و بیشتر شرکتهای خصوصی تنها با 6 ماه مرخصی زایمان موافقت می کنند.
در صورتیکه بیمه شده زن شرایط قانونی لازم را داشته باشد، علاوه بر استفاده از مرخصی زایمان، کمک هزینه بارداری (حقوق و دستمزد ایام مرخصی زایمان) نیز دریافت می کند.
شرایط و قوانین استفاده از مرخصی زایمان و کمک هزینه بارداری به شرح زیر می باشد:
1. در یکسال گذشته حداقل 60 روز کاری حق بیمه پرداخت کرده باشد.
2. در زمان تقاضای مرخصی، مشغول به کار یا در مرخصی استحقاقی باشد.
3. در مدت زمان مرخصی مشغول به کار نشود و دستمزد دریافت نکند.
4. زایمان مربوطه به فرزند چهارم به بعد نباشد. مگر اینکه فرزندان قبلی فوت شده باشند.
5. مدت مرخصی زایمان برای زایمانهای 1 تا 3 قلو ، 9 ماه و برای زایمانهای 3قلو و بیشتر ، یکسال است. نیمی از مرخصی زایمان قبل از زایمان و نیمی دیگر پس از زایمان است.
6. حقوق ایام مرخصی زایمان معادل دو سوم آخرین دستمزد شخص است. آخرین حقوق و دستمزد بر اساس میانگین 3 ماه آخر آن بخش از حقوق که حق بیمه از آن کسر می شود،محاسبه خواهد شد.
7. از آنجا که مرخصی زایمان جزء سوابق بیمه شده محسوب می شود و بابت آن حقوق نیز دریافت می کند، به این مدت ، عیدی و پاداش هم تعلق می گیرد.
8. طبق ماده 76 قانون کار در مواردیکه به تشخیص پزشک سازمان تأمین اجتماعی، نوع کار برای کارگر باردار خطرناک یا سخت تشخیص داده شود، کارفرما باید تا پایان دوره بارداری کارگر بدون کسر حقوق، کار مناسب تر و سبک تری به او ارجاع نماید.
9. ممکن است در دوران بارداری، مادر به خاطر مشکلاتی و به تشخیص پزشک نیاز به استراحت یا درمان داشته باشد. در این صورت می تواند از مرخصی استعلاجی استفاده کند. این مرخصی تأثیری در مرخصی بارداری(زایمان) ندارد و فرد می تواند از هر دو استفاده نماید، بدون آنکه مرخصی زایمان کم شود. برای مرخصی استعلاجی اگر از 7 روز در هر نوبت یا 15 روز در سال بیشتر نشود، فقط تأیید پزشک معالج کافی است. اگر بین 16 روز تا 60 روز باشد،تأییدیه پزشک معتمد سازمان تأمین اجتماعی را لازم دارد. اگر این دوره بیشتر از 60 روز باشد، باید به تأیید شورای پزشکی تأمین اجتماعی برسد. مدت این مرخصی جزو سوابق بیمه شده محسوب می شود. در ضمن سازمان تأمین اجتماعی بابت ایام مرخصی استعلاجی مبلغی را بعنوان دستمزد ایام بیماری به شخص بیمه شده پرداخت خواهد کرد.
10. علاوه بر دریافت دستمزد ایام مرخصی زایمان، برای کمک هزینه زایمان برای زایمان طبیعی مبلغ 1.500.000ریال و برای زایمان سزارین مبلغ 20.000.000ریال پرداخت می گردد.
11. مبلغ دستمزد ایام مرخصی و سایر هزینه های مربوطه که ذکر گردید، معمولاً بصورت یکجا در پایان دوره مرخصی زایمان و پس از ارائه مدارک مورد نیاز به حساب بیمه شده واریز می گردد.
12. طبق قانون و جهت حمایت و تشویق مادران شاغل جهت شیردهی به نوزاد خود، مادران شاغل می توانند روزانه از یک ساعت مرخصی با حقوق برای شیر دادن نوزاد خود استفاده کنند. برای استفاده از این مرخصی ارائه گواهی شیردهی از مرکز بهداشت منطقه مربوطه الزامی است.
13. دوره مرخصی زایمان جزو ایام تعلیق از کار محسوب می شود و پس از مرخصی، فرد شاغل به کار خود بر می گردد. در صورتیکه کارفرما از پذیرش مجدد فرد خودداری کند، شخص می تواند به هیئت های حل اختلاف اداره کار مراجعه و از کارفرمای خود شکایت کند. پس از بررسی موضوع توسط هیئت های ذکر شده، چنانچه رأی به بازگشت به کار صادر شود، کارفرما مکلف به پذیرش کارگر است. در غیر اینصورت شخص مورد نظر می تواند برای دریافت مقرری بیمه بیکاری به سازمان تأمین اجتماعی مراجعه نماید.
